Skip to main content

Zabieg BSSO (ortognatyczna operacja korekcyjna żuchwy) to jedna z dwóch najczęstszych procedur chirurgii ortognatycznej (drugą jest osteotomia szczęki typu LeFort I). Operacja ta dotyczy żuchwy i pozwala na zmianie położenia jej trzonu – tj. uzębionej części. Przy pomocy zabiegu BSSO chirurg szczękowo-twarzowy może zatem skutecznie skorygować istniejącą wadę zgryzu dostosowując położenie dolnego łuku zębowego do prawidłowo wykształconego łuku górnego. Ze szkieletem żuchwy są związane również tkanki miękkie. Tym samym, dzięki tej procedurze, można znacząco poprawić estetykę dolnego odcinka twarzy oraz zwiększyć szerokość dróg oddechowych.

BSSO

BSSO.
Na czym polega?

BSSO – bilateral sagittal split osteotomy (obustronna osteotomia strzałkowa żuchwy). Jak sama nazwa wskazuje procedura ta wykonywana jest obustronnie. Co to dokładnie znaczy? Oznacza to, że wykonanie tej procedury wymaga wytworzenia dwóch niewielkich nacięć w jamie ustnej pacjenta. Dlaczego tak się dzieje? Wynika to z anatomii kości żuchwy. Żuchwa jest unikatową strukturą w ciele człowieka, która łączy się z czaszką w dwóch miejscach – osobno z prawej, osobno z lewej strony. Przestrzenie w których występują te połączenia to stawy skroniowo-żuchwowe (zlokalizowane są tuż przed uszami). Stawy te pracują synchronicznie, ale nie zawsze symetrycznie. Właśnie z tego powodu konieczne jest wykonanie niejako dwóch procedur w jednej – tj. osobnej dla lewej i osobnej dla prawej strony.

BSSO – przebieg zabiegu

W trakcie zabiegu chirurg szczękowo-twarzowy uzyskuje dostęp do kości żuchwy w okolicy jej kątów (w przybliżeniu jest to okolica dolnych zębów mądrości). Zatem po zabiegu należy spodziewać się dwóch niewielkich ran nieco podobnych do tych jakie powstają przy usuwaniu zatrzymanych zębów mądrości. Następnie wykonywane jest rozszczepienie żuchwy, a więc kontrolowane „złamanie” oddzielające fragment stawowy od fragmentu uzębionego. Po wykonaniu tej procedury obustronnie możliwe jest przemieszczanie uzębionej części do pożądanej pozycji. U pacjentów z prawidłowo zbudowaną szczęką (górny łuk zębowy) prawidłowe położenie ustala docelowy zgryz pacjenta, a więc górne zęby. U osób z wadą zarówno górnego jak i dolnego łuku zębowego sytuacja jest o wiele bardziej skomplikowana, wymaga więc drobiazgowego zaplanowania procedury dwuszczękowej (BIMAX).

Po ustawieniu kości w docelowym położeniu przestrzennym następuje jej umocowanie w nowej pozycji. Wykonuje się to przy pomocy nowoczesnych, zgodnych biologicznie implantów tytanowych (mini płytki i śruby).

BSSO operacja korekcyjna żuchwy

BSSO

BSSO. Kiedy się go wykonuje?

Korekcja żuchwy – na co pozwala?

Jak już wspomniano wyżej, zabieg BSSO pozwala przemieszczać trzon żuchwy. Wraz z nim przemieszczane są zęby, bródka, warga dolna, skóra całego dolnego odcinka twarzy, ale (co mniej oczywiste) mięśnie dna jamy ustnej i język! Ta ostatnia informacja jest szczególnie istotna u pacjentów z tzw. zespołem bezdechów sennych (lub osób z grupy ryzyka tego zaburzenia).

Zmiana położenia żuchwy w trakcie zabiegu BSSO niesie olbrzymie korzyści estetyczne. U pacjentów z wadami dotylnymi (tj. z cofniętą żuchwą – wadą klasy II) pozwala na wysunięcie żuchwy wraz z bródką ku przodowi, co poprawia profil, a także ułatwia pracę wargi dolnej (zwłaszcza u pacjentów ze zgryzami otwartymi). U pacjentów z wadami doprzednimi (żuchwa nadmiernie „wysunięta” – progenia, wada klasy III) cofnięcie trzonu żuchwy wraz z bródką pozwala złagodzić dolny odcinek twarzy, a także cofnąć wargę górną do linii harmonii.

Przyjmowanie pokarmów i wymowa

Poza łatwo zauważalnym efektem poprawy profilu czy tak ważnym aspektem jak leczenie bezdechów sennych zabieg BSSO poprawia również mniej oczywiste aspekty.

Mało kto, kogo nie dotyczy szkieletowa wada zgryzu, zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo kłopotliwa może być tak podstawowa czynność jak prawidłowe gryzienie. To właśnie chęć poprawy zgryzu i komfortu gryzienia stoi u podstaw rozwoju chirurgii ortognatycznej. W początkowych latach tej dyscypliny zabieg BSSO był tym najczęściej wykonywanym. Dopiero dalszy rozwój technik chirurgicznych pozwolił na bardziej kompleksowe podejście do leczenia ortognatycznego, stawiając na równi ze zgryzem takie aspekty jak drogi oddechowe czy estetykę twarzy. Z tego powodu obecnie to zabieg BIMAX jest zabiegiem najczęściej przeprowadzanym. Nie oznacza to jednak, że sam zabieg BSSO nie powinien być wykonywany. Istnieje przecież ogromna grupa pacjentów, dla których zabieg BSSO jest postępowaniem optymalnym.

Z uwagi na to, że w trakcie tej operacji zmienia się położenie mięśni języka zmienia się też sposób wymowy. Szczególną poprawę w tym aspekcie można uzyskać łącząc chirurgię ortognatyczną z rehabilitacją logopedyczną. Z tego powodu większość pacjentów podejmuje taką współpracę zarówno przed, jak i po operacji.

Przygotowanie do zabiegu BSSO

Leczenie operacyjne najczęściej poprzedzone jest leczeniem ortodontycznym, ponieważ szkieletowa wada zgryzu powoduje brak możliwości prawidłowego zagryzienia zębów. Organizm próbuje kompensować tę nieprawidłowość poprzez zmianę położenia i nachylenia zębów, aby uzyskać chociaż częściowe kontakty między górnymi a dolnymi zębami. Odwróceniem tych mechanizmów jest tzw. dekompensacja ortodonyczna. W trakcie dekompensacji ortodontycznej ortodonta przy użyciu aparatów ortodontycznych powoduje przesunięcia zębowe w taki sposób, by w wyniku operacji możliwe było uzyskanie prawidłowego zgryzu. Proces ten trwa najczęściej około 2 lat.

Kwalifikacja do leczenia operacyjnego

Ważnym jest, aby na początku przygotowania do leczenia operacyjnego pacjent odbył konsultację u chirurga szczękowo-twarzowego. Podczas wstępnej kwalifikacji oceniany jest stan ogólny zdrowia pacjenta, a także ewentualne przeciwwskazania do takiego leczenia. Należy pamiętać, by dostarczyć chirurgowi wszelkich informacji o bieżących chorobach, przyjmowanych lekach, uczuleniach, a także o zabiegach operacyjnych w przeszłości. Chirurg szczękowo-twarzowy ocenia wynik badania klinicznego, analizy badań radiologicznych (pantomogram, RTG cefalometryczny, tomograf komputerowy) oraz dokonuje oceny modeli diagnostycznych uzębienia. Następnie wydaje opinię, czy i w jakim zakresie pacjent kwalifikuje się do zabiegów chirurgii ortognatycznej. Ważnym jest, aby na pierwszą konsultację u chirurga szczękowo-twarzowego dostarczyć pisemny, wstępny plan leczenia ortodontycznego. Wówczas chirurg może się do niego odnieść, co zmniejszy ilość konsultacji, a w efekcie skróci okres leczenia.

Pacjenci decydujący się na leczenie ortognatyczne z powodu obturacyjnych bezdechów sennych lub niezadowalającej estetyki twarzy nie zawsze jednak wymagają leczenia aparatem ortodontycznym. Nie mniej jednak dla uzyskania optymalnych efektów bywa ono konieczne. Pacjenci cierpiący na bezdechy na pierwszą wizytę powinni dostarczyć ponadto wynik badania polisomnografii, czyli badania oceniającego stopień nasilenia bezdechów sennych.

Kolejny etap

Po zakończeniu dekompensacji ortodontycznej następuje faza bezpośredniego przygotowania do zabiegu. W trakcie tego okresu dokonywana jest finalna analiza wady zgryzu połączona z wykonaniem cyfrowego planu operacji (virtual 3D surgical planning). Dzięki odpowiedniej obróbce badania tomografii komputerowej i skanów uzębienia możliwe jest precyzyjne zaplanowanie niezbędnych przemieszczeń w zakresie szkieletu twarzoczaszki. Planowanie połączone jest z wykonaniem tzw. szablonów/płytek operacyjnych, które pozwolą na bloku operacyjnym przenieść plan wirtualny na rzeczywiste warunki. W niektórych przypadkach, gdy po dekompensacji warunki zgryzowe są jednoznaczne, wirtualne planowanie w przypadku zabiegu BSSO nie musi być przeprowadzone. W tych okolicznościach „szablonem” do przeprowadzenia zabiegu są górne zęby pacjenta.

Przygotowanie do zabiegu operacyjnego

Podczas przygotowania do zabiegu operacyjnego wskazane jest odbycie konsultacji z fizjoterapeutą biegłym w rehabilitacji układu stomatognatycznego (tj. mięśni żucia, stawów skroniowo-żuchwowych), logopedą oraz psychologiem. Bezwzględnie konieczne jest również wyleczenie wszystkich ubytków próchnicowych oraz innych stanów chorobowych jamy ustnej przed przystąpieniem do leczenia operacyjnego.

BSSO – przed zabiegiem

Do szpitala należy zabrać:
– środki higieny osobistej, wygodną odzież i piżamę
– szczoteczkę do zębów z małą główką i miękkim włóknem, pastę do zębów z fluorem
– zestaw wyciągów (gumek) ortodontycznych (od lekarza ortodonty)
– płyn do dezynfekcji jamy ustnej na bazie chlorheksydyny (np. Eludril, Corsodyl)
– roztwór wody morskiej w aerozolu do nawilżania nosa i zatok
– zestaw wyciągów (gumek) ortodontycznych (od lekarza ortodonty)
– chłodzące żele do zamrażania
– dokumentację radiologiczną (RTG, tomograf)
– zaświadczenia od lekarzy innych specjalności o braku przeciwwskazań do operacji (w przypadku pacjentów obciążonych innymi chorobami)
– wyniki badań laboratoryjnych jeśli zalecono ich wykonanie

BSSO – po zabiegu

W zależności od zakresu zabiegu pacjent spędza w szpitalu na obserwacji od jednego do kilku dni. W trakcie hospitalizacji podawane są stosowne leki, wykonywane są również badania kontrolne i ocena wczesnego gojenia.

Po zabiegu należy nade wszystko przestrzegać następujących zaleceń:
– dieta płynna/papkowata przez 6 tygodni
– zakaz intensywnego wydmuchiwania nosa przez 4 tygodnie
– stosowanie leków wg zaleceń z wypisu
– zgłaszanie się na zalecone wizyty kontrolne
– dbanie o higienę jamy ustnej
– odpowiednia podaż płynów (minimum 2 litry niekalorycznych płynów na dobę)
– utrzymywanie unieruchomienia międzyszczękowego (wyciągi ortodontyczne)
– oszczędzający tryb życia przez 6 tygodni

Stosowanie się do zaleceń i współpraca z chirurgiem w okresie pozabiegowym pozwoli zoptymalizować proces gojenia. Oczekuje się, że po 6 tygodniach nastąpi zrost kości. Obrzęki pozabiegowe ulegają znacznej redukcji w ciągu pierwszych dwóch tygodni od zabiegu, zaś ich pełne ustąpienie i adaptacja tkanek miękkich do nowych warunków kostnych trwa jeszcze przez kilka kolejnych miesięcy. Dla optymalizacji gojenia tkanek miękkich wskazana jest także współpraca z fizjoterapeutą. Zalecana jest również rehabilitacja logopedyczna.

BSSO WROCŁAW

BSSO Efekty przed i po zabiegu

BSSO efekty zabiegu
BSSO efekty zabiegu
BSSO efekty zabiegu
BSSO efekty zabiegu
BSSO efekty zabiegu
BSSO efekty zabiegu